معرفی المپیاد نجوم

در سال ۱۹۹۶ اولین المپیاد جهانی نجوم، بین دو کشور روسیه و سوئد برگزار شد. پس از دوازده دوره در سال ۲۰۰۷ این المپیاد با تغییرات اساسنامه‌ای المپیاد جهانی نجوم و اختر فیزیک نام گرفت و سومین دوره آن (۲۰۰۹) در ایران برگزار شد.

در سال ۱۹۹۶ اولین المپیاد جهانی نجوم، بین دو کشور روسیه و سوئد برگزار شد این المپیاد همه ساله در یکی از کشورهای جهان برگزار می‌شود. پس از دوازده دوره در سال ۲۰۰۷ این المپیاد با تغییرات اساسنامه‌ای المپیاد جهانی نجوم و اختر فیزیک نام گرفت که اولین دوره جدید در تایلند، دومین دوره در اندونزی و سومین دوره آن (۲۰۰۹) در ایران برگزار شد.
روسیه اولین میزبان آن بوده و تا کنون در کشورهای روسیه (۶ بار)، اوکراین (۳ بار)، چین (۲ بار)، سوئد، هند، تایلند، اندونزی و ایران (هرکدام ۱ بار) برگزار شده‌است.

مشارکت ایران در المپیاد جهانی نجوم

المپیاد هشتم: در سال ۲۰۰۳ میلادی ایران برای نخستین بار به طور غیر رسمی، با حمایت سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان تیمی متشکل از یک دانش آموز دختر و دو دانش آموز پسر (از دانش آموزان مدارس استعدادهای درخشان تهران) را برای شرکت در هشتمین المپیاد جهانی نجوم به کشور سوئد اعزام نمود که ره آورد این تیم، سه مدال برنز بود.

المپیاد نهم: در سال ۲۰۰۴ هم تیمی متشکل از ۵ دانش آموز دختر برای شرکت در نهمین المپیاد جهانی نجوم به کشور اوکراین سفر کرد. در آن سال تیم ایران موفق به کسب یک مدال طلا، دو مدال نقره و دو مدال برنز شد.

المپیاد دهم: در سال ۲۰۰۵ میلادی توسط باشگاه دانش پژوهان جوان کمیته علمی نجوم تشکیل و آزمون المپیاد نجوم در بین دانش آموزان سراسر کشور برگزار شد. در این دوره، تیم ملی ایران از چهار دانش آموز دختر و سه دانش آموز پسر تشکیل شده بود که در مسابقات جهانی المپیاد نجوم در چین شرکت و با کسب یک مدال طلا، دو مدال نقره و سه مدال برنز و یک دیپلم افتخار، مقام چهارم جهان را کسب کرد.

المپیاد یازدهم: در سال ۲۰۰۶ یازدهمین المپیاد جهانی نجوم در کشور هندوستان برگزار شد. تیم ملی ایران با یک دانش آموز دختر و چهار دانش آموز پسر در این المپیاد شرکت کرد. در این دوره، تیم ملی ایران با یک مدال طلا، دو مدال نقره و دو مدال برنز موفق به کسب مقام سوم در جهان شد.

المپیاد دوازدهم: در سال ۲۰۰۷ جمهوری اسلامی ایران با تیم ملی المپیاد نجوم خود (شامل دو دانش آموز دختر و شش دانش آموز پسر) در دوازدهمین المپیاد جهانی نجوم اوکراین موفق به کسب مقام اول جهان در رده سنی زیر ۱۷ سال شد. دانش آموزان ایرانی با کسب سه مدال طلا و پنج مدال نقره برای کشور افتخار آفرینی کردند.

دوره سال کشور تعداد و رنگ مدالها
طلا نقره برنز دیپلم
8 ام 2003 سوئد – – 3 –
9 ام 2004 اوکراین 1 2 2 –
10 ام 2005 چین 1 2 3 1
11 ام 2006 هندوستان 1 2 2 –
12 ام 2007 اوکراین 3 5 – –

ایران در دوره جدید المپیاد جهانی نجوم و اختر فیزیک (IAO)

دوره اول: در سال ۲۰۰۷ همزمان با برگزاری المپیاد دوازدهم، با توجه به تغییرات عمده‌ای که در اساسنامه المپیاد جهانی نجوم ایجاد شده بود تیم ۵ نفره کشورمان در اولین المپیاد آزمایشی نجوم و اختر فیزیک که در تایلند برگزار گردید، شرکت و با کسب یک مدال طلا و چهار مدال برنز به کشور بازگشت.

دوره دوم: در سال ۲۰۰۸ تیم ۵ نفره کشورمان مرکب از دارندگان مدالهای سالهای قبل در دومین المپیاد نجوم و اختر فیزیک (دور جدید) اندونزی شرکت و با کسب یک مدال طلا، یک نقره و دو برنز و یک دیپلم افتخار با کسب رتبه چهارم جهان به کشور بازگشت.

دوره سوم: در سال ۲۰۰۹ این المپیاد در ایران برگزار شد و تیم ایران با یک تیم پنج نفره به عنوان تیم اصلی و یک تیم ۴ نفره به عنوان تیم میهمان شرکت کرد. در این رقابت ایران به ۴ مدال طلا، ۴ مدال نقره و یک مدال برنز شد.

دوره چهارم: در سال ۲۰۱۰ در چین، تیم ایران با یک تیم پنج نفره به عنوان تیم اصلی و یک تیم ۵ نفره به عنوان تیم میهمان شرکت کرد. در این رقابت ایران به ۱ مدال طلا، ۴ مدال نقره، ۴ مدال برنز و یک دیپلم افتخار شد.

دوره پنجم: در سال ۲۰۱۱ در لهستان، ایران موفق به کسب یک مدال طلا و ۴ مدال نقره و ۶ مدال برنز شد.

دوره ششم: در سال ۲۰۱۲ در برزیل، تیم ایران موفق به کسب یک مدال طلا ، ۴ مدال نقره و ۴ مدال برنز شد. شایان ذکر است که یکی از این عزیزان موفق به کسب نمره اول در بخش رصد شد.

دوره هفتم: در سال ۲۰۱۳ در یونان، تیم ایران موفق به کسب ۳ مدال طلا ، ۳ مدال نقره و ۴ مدال برنز شد.

دوره هشتم: در سال ۲۰۱۴ در رومانی، تیم ایران موفق شد بهترین نتیجه تاریخ المپیاد ایران تا آن سال را کسب کند. این تیم، موفق به کسب ۴ مدال طلا و ۶ مدال نقره و ایستادن در مقام دوم جهان پس از کشور میزبان یعنی رومانی شد.

دوره نهم: در سال ۲۰۱۵ در اندونزی، تیم ایران موفق به کسب ۳ مدال طلا، ۴ مدال نقره و ۳ مدال برنز شد و در رده‌بندی تیمی، در رتبه اول جهان قرار گرفت.

دوره دهم : در سال 2016 در کشور هند برگزار شد که تیم ایران موفق به کسب دو مدال طلا سه مدال نقره و چهار برنز و یک دیپلم افتخار شد.

دور ه یازدهم : در سال 2017 در کشور تایلند برگزار شد و ایران با یک تیم در این مسابقات حضور پیدا کرد که موفق به کسب یک مدال طلا سه نقره و یک مدال برنز شد و پس از تایلند و هند به مقام سوم رسید.

دور ه یازدهم : در سال 2018 در کشور چین برگزار شد و ایران با دو تیم(9نفر) در این مسابقات حضور پیدا کرد که موفق به کسب 6 مدال طلا و 3 نقره بالاتر از تمامی رقبا در مقام اول جهان ایستاد.

دوره سال کشور تعداد و رنگ مدالها
طلا نقره برنز دیپلم
1 2007 تایلند 1 – 4 –
2 2008 اندونزی 1 1 2 1
3 2009 ایران 4 4 – 1
4 2010 چین 1 4 4 1
5 2011 لهستان 1 4 4 –
6 2012 برزیل 1 4 4 –
7 2013 یونان 3 3 4 –
8 2014 رومانی 4 6 – –
9 2015 اندونزی 3 4 3 –
10 2016 هند 2 3 4 1
11 2017 تایلند 1 3 1 –
12 2018 چین 3 3 – –

میزبانی ایران

حضور موفق دانش آموزان ایرانی در عرصه رقابت‌های جهانی و همچنین تجربه خوشایند میزبانی المپیاد جهانی فیزیک ۲۰۰۷ در اصفهان، موجب گردید تا در رای گیری هیأت ژوری در تایلند، میزبانی سومین المپیاد جهانی و اختر فیزیک ۲۰۰۹ به ایران واگذار شود.

 

المپیاد نجوم باشگاه المپیاد

دپارتمان نجوم باشگاه المپیاد درسال 1384وهمزمان با تاسیس باشگاه المپیاد آغازبه کارنمود . دپارتمان نجوم با بهره گیری ازتوان وتخصص اساتید مجرب خود که هریک صاحب تالیفات متعدد درعرصه ی آموزش نجوم هستند موفق شده است تا با سبکی منحصربه فرد که ماحصل مطالعات وسیاست گذاری پویای دپارتمان است به تعلیم وتربیت دانش آموزان خود بپردازد. به طورعمده سیاست کلان دپارتمان نجوم افزایش توان یادگیری دانش آموزان براساس ازمیان بردن موانع یادگیری آنان است. براساس این تفکر کادرعلمی دپارتمان با بهره گیری از روش های نوین آموزش نجوم به دانش آموزان دبیرستانی محتوای علمی متناسب با قوه ی فهم وادراک دانش آموزان آماده می کنند. ازمهم ترین ویژگی های این محتوا ساختار منسجم مطالب تدوین شده ،تنوع روش های به کارگرفته شده درامر تدریس ونیز تجویز مسایلی درسطوح مختلف برای دانش آموز است. تا وی بتواند توان حل مسئله ی خودرا افزایش دهد.با کاربست این روش فضایی برای پیش رفت دانش آموزفراهم می شود و وی می تواند به تناسب زمانی که صرف مطالعه ویادگیری محتوای تجویز شده  می نماید ، بردانش وتجربه ی خویش بیفزاید و ظرفیت های یادگیری خودرا افزایش دهد. همچنین با عنایت به توان بالای کادر علمی مجموعه دانش آموزان می توانند درکلیه ی سطوح ازراهنمایی دبیران خود بهره مند شوند وپاسخی درخوربرای پرسش های ذهن کائش گر خودبیابند.نتیجه ی قطعی این رهیافت تربیت نیروهایی با ظرفیت های یادگیری بالاست که درشرایط پیچیده با تکیه برقوای یادگیری خود توانایی تصمیم گیری وحل مسایل را خواهند داشت.

الگوها وسیاست ها

دپارتمان نجوم درمقام سیاست گذاری ساختار آموزشی وتدوین محتوای درسی ازروش های زمینه-محور  در تکوین مطالب درسی استفاده می کند. براساس این رهیافت با عنایت به پیچیدگی های بسیاری ازمباحث مطرح درالمپیاد های نجوم که عمدتا ریشه درمباحث دانشگاهی دارند. مقرر شد ساختارتدریس این مطالب به صورت آموزش ازطریق حل مسئله صورت پذیرد. بدین ترتیب برای تدریس هرمبحث دبیران دپارتمان نجوم با طرح مسایل متعدد ذهن دانش آموزرا آماده کرده وبه طورتدریجی به آموزش وتفهیم مطالب می پردازند. محققان امر آموزش برماندگاری این روش صحه گذاشته اند و بیان می دارند که نتایج حاصله ازاجرای این روش قابل قیاس با نتایج حاصل ازشیوه های سنتی آموزش نیست.

ساختار آموزشی

ساختارآموزشی دپارتمان نجوم مبتنی بریک الگوی سلسله مراتبی سه ساله است . به طوری که هفت درس اصلی یعنی مکانیک سماوی،اخترفیزیک،نجوم کروی،کیهانشناسی،دینامیک کهکشانی،تحلیل داده ها و رصد دریک فرآیند سه ساله تدریس می شوند. به قسمی که دریک سال درهردرس بین 8تا9مبحث درسی تعبیه شده وبا برنامه ی زمانی منظم وطرح درس مصوب دپارتمان نجوم به دانش آموزان تدریس می شود. برای کسب بازخورد ازشرایط دانش آموزان آزمون های هفتگی درسی برگزار می شود.

ماموریت ، اهداف وچشم انداز

با توجه به این که مزیت ملت ها درعصر حاضر مقوله ی دانش ونوآوری(کشف روش های نوین برای انجام کارها)  است ،مهم ترین  ماموریت دپارتمان نجوم تربیت دانش آموزانی با توانایی حل مسئله ی بالا وتوان تحلیل ونقد بالا می باشد. ازمهم ترین اهداف دپارتمان نجوم آماده سازی دانش آموزان خودبرای درخشش درالمپیادهای نجوم داخلی وخارجی واستفاده ی موثرازفارغ التحصیلان خود در فرآیند آموزش می باشد. چشم انداز دپارتمان نجوم تبدیل شدن به قطب علمی آموزش نجوم کشور تا پنج سال آینده و شرکت درمسابقات بین المللی معتبر به منظور شناساندن توان تخصصی خود به کشورهای خارجی است.